Je hoeft geen groot kenner van kunst en architectuur te zijn om op zijn minst gehoord te hebben van het Colosseum, een van de grootste werken van het Romeinse Rijk. Maar Romeinse architectuur gaat veel verder dan deze esthetische en visuele grootsheid.

Beroemd om hun wegen, aquaducten, stadions en amfitheaters, lieten de Romeinen een erfenis achter voor de wereldarchitectuur die de eeuwen heeft overleefd en vandaag de dag nog steeds van invloed is op architecten en ingenieurs.

Wil je meer weten over deze stijl die de geschiedenis van de mensheid heeft getekend, volg dan gewoon deze post met ons mee. We maken een complete tour door de Romeinse architectuur, van de oorsprong tot het eindpunt, toen het middeleeuwse tijdperk de wereld van kunst en architectuur ging domineren. Klaar om te beginnen?

Romeinse architectuur: wat het is, oorsprong en historische context

Onze eerste halte is de oorsprong van de Romeinse architectuur en de historische context waarin deze tot bloei kon komen. De Romeinse architectuur begint in de 2e eeuw voor Christus en is ontstaan uit de kruising tussen de Griekse en Etruskische architectuur.

Maar het is belangrijk om te benadrukken dat ondanks het feit dat de Romeinse architectuur een stijl is die sterk beïnvloed is door de Grieken en Etrusken, het toch zijn eigen persoonlijkheid en identiteit in de werken heeft weten te leggen, waardoor het verre van een kopie is van eerdere stijlen.

Wat de Romeinse architectuur in feite deed, was zich de Griekse en Etruskische bouwstijl toe-eigenen en bovenop deze techniek een eigen stijl creëren door zelfs innovatieve bouwvormen te creëren.

In Romeinse werken is de invloed van de Grieken te zien met het gebruik van zuilen - vooral in tempels - en de Etruskische inspiratie in bogen en gewelven.

De Griekse en Etruskische architectuur bouwden werken die gewaardeerd en bewonderd moesten worden, maar alle structuur die nodig was om deze monumentale werken te creëren vereiste een groot aantal kolommen aan de binnenkant van de gebouwen, waardoor de interne ruimte van de werken beperkt werd.

Het was daar dat de Romeinen op het geniale idee kwamen om de monumentale grandeur van de klassieke architectuur te combineren met geavanceerde techniek voor die tijd, vooral gebaseerd op het gebruik en de ontwikkeling van materialen zoals beton en het maken van bogen en gewelven die het gewicht van de gebouwen konden dragen.

Het resultaat van deze combinatie waren buitengewone werken van binnen en van buiten, heel anders dan wat er tot dan toe was gedaan.

De Romeinse architectuur staat in direct verband met de opkomst van het Romeinse Rijk. De werken en constructies dienden zowel om macht en status uit te drukken - zoals de triomfbogen die door heel Rome verspreid staan - als om te voorzien in de behoeften van dit steeds groeiende rijk, met als hoogtepunt de opkomst van wegen en aquaducten, een andere mijlpaal van de Romeinse architectuur en techniek.

Een ander interessant punt in de geschiedenis van de Romeinse architectuur is dat het heidens werd geboren en zijn hoogtepunt en verval bereikte toen het werd bekeerd tot het christendom. Met andere woorden, Romeinse architectuur traceert de directe historische relatie tussen kunst, architectuur en de politieke en sociale veranderingen van het Romeinse Rijk.

Kenmerken van Romeinse architectuur

Een van de belangrijkste kenmerken van de Romeinse architectuur is het gebruik van bogen en gewelven. Een ander groot verschil van de Romeinse architectuur was het gebruik van beton in gebouwen, een van de grootste innovaties die de Romeinse architectuur de mensheid bracht. Bekijk hieronder de belangrijkste kenmerken van de Romeinse architectuur:

• Stevige en resistente ontwerpen die de tijd kunnen overleven;
• Functionele en luxueuze gebouwen;
• Innovatief gebruik van beton in de bouw;
• Terugkeer van marmer in gebouwen;
• Bogen en gewelven in nieuwe vormen, zoals wieg en rand;
• De bogen waren grotendeels verantwoordelijk voor de artistieke vorm van de Romeinse werken;
• Brede muren met smalle openingen die op ramen leken;
• Symmetrie en wiskundige verhoudingen;
• Ruimtes met grote openingen;
• Werken geïnspireerd door de praktische en krijgshaftige geest van de Romeinen;

Perioden van Romeinse architectuur

Romeinse architectuur omvat de periode tussen de tweede eeuw voor Christus en de vijfde eeuw na Christus. Om deze bouwstijl beter te begrijpen, is het noodzakelijk om de veranderingen te volgen die het Romeinse Rijk doormaakte, van zijn hoogtepunt tot zijn verval, en elke fase heeft de geschiedenis van de Romeinse architectuur diep getekend. Bekijk hieronder elk van deze in meer detailvan deze historische fasen:

Pax Romana

De Pax Romana is de eerste periode van het Romeinse Rijk en markeert de opkomst ervan. In deze fase, tussen de 1e en 2e eeuw na Christus, genoot Rome van een welvarende en stabiele situatie. Dankzij deze toestand konden de kunsten en de architectuur zich snel uitbreiden.

In de periode van de Pax Romana (of Romeinse Vrede) werden tempels gebouwd, verdeeld in twee categorieën: de paal-en-balk (zoals die van de Grieken) en de gewelfde, al een weerspiegeling van de juiste Romeinse stijl.

Een van de beroemdste werken uit de Pax Romana periode is het Pantheon. Het Pantheon, gebouwd tussen 118 en 128 na Christus, was een koepeltempel voor de verering van de goden met een enorme koepel (de grootste tot de Renaissance) die werd doorboord door een cirkelvormig dakraam.

Een ander groot werk uit deze periode is het Colosseum, gebouwd tussen 68 en 79 na Chr. Zonder twijfel is dit de fase die de grootste werken van de Romeinse architectuur omvat.

Laat Keizerrijk

Het Late Rijk was het laatste tijdperk van de Romeinse kunst en architectuur en omspant de 2e en 5e eeuw na Christus, markeert het verval van het Romeinse Rijk en de overgang naar de Middeleeuwen. In deze tijd van Romeinse architectuur was het meest prominente project het Bad van Caracalla. Hoewel baden gebruikelijk waren in Romeinse steden, wordt dit bad in het bijzonder gekenmerkt door zijn luxe en ambitie. Het complex van CaracallaInclusief fitnesscentra, zwembaden, klaslokalen, bibliotheken en een interieur rijkelijk versierd met historische muurschilderingen en beeldhouwwerken.

Vroeg-Christelijk

Als het Late Rijk het laatste tijdperk was van de klassieke Romeinse kunst en architectuur, dan was het de periode die het begin markeerde van de christelijke kunst en architectuur, te beginnen in de 2e eeuw na Christus, ook wel bekend als de Vroegchristelijke periode. In deze periode werden de eerste christelijke kerken en basilieken gebouwd, met speciale nadruk op de Sint-Pieterskerk, de oudste ter wereld. Later,In de Renaissance werd de kerk gerenoveerd en werd hij bekend als de Sint-Pietersbasiliek, de huidige zetel van het Vaticaan.

Innovatie en materialen in de Romeinse architectuur

Een van de grootste nalatenschappen van de Romeinse architectuur aan de mensheid was het gebruik van beton in gebouwen. De Romeinen waren de eersten die een massa ontwikkelden die constructies effectief aan elkaar kon 'lijmen' zodat architecten veel creatiever konden zijn in hun ontwerpen.

Het wezenlijke verschil tussen Romeins beton en wat er tot dan toe werd gemaakt, is het vulkanische zand. Voor de Romeinen bestond mortel alleen uit water, zand en kalk, zij waren het die het recept perfectioneerden met het gebruik van vulkanisch zand en gebroken tegels. Dit mengsel bleek veel sterker en resistenter te zijn, waardoor het mogelijk werd om werken te creëren zoals de koepel van het Pantheon, een kunstwerk.een monumentale 43,2 meter hoog met geen enkele ondersteunende pilaar.

Het beton dat door de Romeinen werd uitgevonden, maakte innovaties mogelijk die veel verder gingen dan het structurele deel van de werken. De massa die door hen werd gebruikt, creëerde ook waardevolle esthetische mogelijkheden, zoals het gebruik van coatings om de gebouwen te versieren.

De Romeinen waren ook meesters in de kunst van het werken met marmer en de meeste Romeinse gebouwen gebruikten steen als grondstof. En zelfs met het oog op de nieuwe architectonische mogelijkheden lieten de Romeinen het gebruik van bakstenen in de bouw niet varen, integendeel, ze bleven gebruikt worden, vooral voor beeldhouwwerk.

Belangrijkste werken en constructies van de Romeinse architectuur

De Romeinen markeerden de geschiedenis van de architectuur met de bouw van wegen, aquaducten, tempels, paleizen, openbare baden, monumenten, beeldhouwwerken, amfitheaters, stadions, gewelven, basilieken, bogen en nog veel meer. Er zijn veel werken van bijna duizend jaar klassieke Romeinse architectuur. Kom iets meer te weten over elk van hen:

Theaters en amfitheaters

Romeinse theaters en amfitheaters waren duidelijk geïnspireerd op de Griekse versies, maar het belangrijkste verschil tussen de twee stijlen is de halfronde vorm. Deze ruimten werden gebouwd op een draagconstructie met gewelven en pilaren. Het beroemdste is het Colosseum in Rome, gebouwd tussen 70 en 80 na Christus. Met een capaciteit van 80.000 toeschouwers was het Colosseum het grote podium...van de spelen en gladiatoren van het Romeinse Rijk.

Tempels

Tempels zijn ook een kenmerk van de Romeinse architectuur. De Romeinen bouwden over het algemeen rechthoekige tempels, maar andere zijn gevonden in ronde en veelhoekige vormen, zoals de tempel van Venus in Baalbeck, gebouwd tussen de 2e en 3e eeuw v.Chr. Maar het was het Pantheon, gebouwd in 27 v.Chr. dat de meeste bekendheid kreeg. Tijdens de Middeleeuwen werd het gebouw echter overgenomen door de katholieke kerk, die het overnam.Het gebouw is door de eeuwen heen vrijwel onaangetast gebleven en bewijst de duurzaamheid en kwaliteit van de Romeinse architectuur. Een curiositeit over het werk: tot op de dag van vandaag is de koepel van het Pantheon de grootste niet-ondersteunde betonnen koepel ter wereld.

Wegen

De Romeinen waren geweldig in het aanleggen van wegen, zo goed zelfs dat ze tot op de dag van vandaag zijn blijven bestaan. De belangrijkste en eerste weg die ze aanlegden was de Appiaweg in 312 voor Christus, die de steden Rome en Capua met elkaar verbond. Wegen waren een noodzaak voor het Romeinse Rijk en werden gebruikt voor het vervoer van goederen, mensen en soldaten.

Aquaducten

Aquaducten zijn constructies die werden gebouwd om steden van water te voorzien. Rome had 11 aquaducten aan het einde van de 3e eeuw en bijna 800 kilometer kunstmatige waterloop. Deze werken stelden de bevolking in staat om over te stappen van zelfvoorzienende landbouw naar meer uitgebreide activiteiten zoals kunst, politiek, techniek en ambachten. Het systeem werd pas 500 jaar later verlaten.met de komst van sanitair.

Romeinse baden

De baden waren gebouwen voor openbaar baden, iets wat heel gebruikelijk was in het Romeinse Rijk. Op het terrein werden zwembaden gebouwd - warm en koud water, kleedkamers en bibliotheken. De buitenkant van de baden was meestal eenvoudig, het hoogtepunt was de binnenkant van deze gebouwen. Rijkelijk versierd, de binnenkant van de baden had zuilen, marmer, beelden en mozaïeken. Een van de grootste ene meest emblematische baden van het Romeinse Rijk was dat van Caracalla, gebouwd in Rome in 216 na Christus.

Triomfbogen

De Triomfbogen werden gebouwd om de soldaten te eren en de militaire overwinningen van het Romeinse Rijk te vieren. Vandaag de dag is het mogelijk om vijf bogen in Rome te bezoeken die de eeuwen hebben overleefd: Triomf van Drusus, Triomf van Titus, Triomf van Septimius, Triomf van Gallienus en Triomf van Constantijn, de laatste gebouwd in 315 na Christus is een van de grootste voorbeelden van de architectuur van het keizerlijke Rome.

Romeinse huizen

Romeinse huizen stonden bekend als Domus en waren betoverend vanwege hun symmetrie, tuinen, fonteinen en muren die rijkelijk versierd waren met fresco's en stucwerk. Romeinse huizen waren niet zo luxueus als tempels, maar toch waren het ruime, grote en goed ingedeelde ruimtes. Het grootste bewaard gebleven voorbeeld is het Huis van de Vetti, gelegen in de stad Pompeii in Zuid-Italië.

Romeinse architecten

De meeste Romeinse architecten bleven anoniem, omdat het in het Romeinse Rijk gebruikelijk was om het werk op te dragen aan degene die de opdracht gaf en ervoor betaalde en niet aan de technische en artistieke persoon die verantwoordelijk was voor de constructie.

Een paar namen wisten echter op te vallen, waaronder Apollodorus van Damascus, de favoriete architect van keizer Trajanus, heerser over het Romeinse Rijk van 98 tot 117 na Christus.

Damascus stond bekend om zijn vaardigheden in het bouwen van bruggen en het ontwerpen van beroemde werken zoals het Forum van Trajanus en de Thermen van Rome.

Maar het was de Romeinse architect Vitruvius die de grootste populariteit verwierf. Hoewel er niet veel bekend is over zijn werk, afgezien van een basiliek die hij bouwde in Fano, heeft Vitruvius zijn bijdrage aan de architectuur gedocumenteerd in het boek " De Architectura", een tiendelige studie over architectuur, geschreven tussen 27 en 16 voor Christus, die door de eeuwen heen intact is gebleven.

De Romeinse architectuur wist als geen ander hoe ze nieuwe technieken en materialen moesten combineren in een stijl die ze heel goed begrepen. Door middel van architectuur toonde Rome de oude wereld al zijn macht, kracht en superioriteit. Zelfs met de val van het Romeinse Rijk ging de architectonische erfenis niet verloren en de manier waarop ze beton, bakstenen en bogen gebruikten, blijft de westerse architectuur tot op de dag van vandaag beïnvloeden.vandaag.