Nie trzeba być wielkim koneserem sztuki i architektury, aby przynajmniej słyszeć o Koloseum, jednym z największych dzieł Imperium Rzymskiego. Ale rzymska architektura wykracza daleko poza estetyczną i wizualną wspaniałość.

Słynący z dróg, akweduktów, stadionów i amfiteatrów Rzymianie pozostawili po sobie dziedzictwo światowej architektury, które przetrwało wieki i do dziś wywiera wpływ na architektów i inżynierów.

Chcesz dowiedzieć się więcej o tym stylu, który naznaczył historię ludzkości? Śledź ten post razem z nami. Odbędziemy pełną wycieczkę po rzymskiej architekturze, od jej początków do punktu końcowego, kiedy epoka średniowiecza zdominowała świat sztuki i architektury. Gotowy?

Architektura rzymska: czym jest, pochodzenie i kontekst historyczny

Naszym pierwszym przystankiem jest pochodzenie architektury rzymskiej i kontekst historyczny, który pozwolił jej rozkwitnąć. Początki architektury rzymskiej sięgają II wieku p.n.e. i narodziły się z połączenia architektury greckiej i etruskiej.

Należy jednak podkreślić, że pomimo silnego wpływu Greków i Etrusków, architektura rzymska zdołała odcisnąć swoją własną osobowość i tożsamość na dziełach, będąc bardzo daleką od bycia zwykłą kopią poprzednich stylów.

Zasadniczo architektura rzymska polegała na przejęciu greckiego i etruskiego stylu budowania i, oprócz tej techniki, ustanowieniu własnej, tworząc nawet innowacyjne formy konstrukcji.

W rzymskich dziełach można zaobserwować wpływ Greków z wykorzystaniem kolumn - zwłaszcza w świątyniach - oraz inspirację etruską w łukach i sklepieniach.

Grecka i etruska architektura budowała dzieła, które miały być doceniane i podziwiane, ale cała struktura potrzebna do stworzenia tych monumentalnych dzieł wymagała dużej liczby kolumn wewnątrz budynków, ograniczając w ten sposób wewnętrzną przestrzeń dzieł.

To właśnie tam Rzymianie wpadli na genialny pomysł połączenia monumentalnej wielkości klasycznej architektury z zaawansowaną jak na tamte czasy inżynierią, opartą w szczególności na wykorzystaniu i rozwoju materiałów takich jak beton oraz tworzeniu łuków i sklepień zdolnych do utrzymania ciężaru budynków.

Rezultatem tego połączenia były niezwykłe prace wewnątrz i na zewnątrz, zupełnie inne od tego, co zostało zrobione do tej pory.

Architektura rzymska jest bezpośrednio związana z powstaniem Imperium Rzymskiego, którego dzieła i konstrukcje służyły zarówno do wyrażania władzy i statusu - takie jak łuki triumfalne rozsiane po całym Rzymie - jak i do zaspokajania potrzeb tego stale rosnącego imperium, którego kulminacją było pojawienie się dróg i akweduktów, kolejnego kamienia milowego rzymskiej architektury i inżynierii.

Innym interesującym punktem wartym odnotowania w historii architektury rzymskiej jest fakt, że narodziła się ona jako pogańska i osiągnęła swój szczyt i upadek po konwersji na chrześcijaństwo. Innymi słowy, architektura rzymska śledzi bezpośredni historyczny związek między sztuką, architekturą a zmianami politycznymi i społecznymi Imperium Rzymskiego.

Charakterystyka architektury rzymskiej

Jedną z głównych cech architektury rzymskiej jest zastosowanie łuków i sklepień. Kolejną wielką różnicą w architekturze rzymskiej było zastosowanie betonu w budynkach, jedna z największych innowacji, jakie architektura rzymska przyniosła ludzkości. Zobacz poniżej główne cechy architektury rzymskiej:

• Solidne i wytrzymałe konstrukcje, zdolne przetrwać czas;
• Funkcjonalne i luksusowe budynki;
• Innowacyjne wykorzystanie betonu w budownictwie;
• Powrót marmuru w budynkach;
• Łuki i sklepienia w nowych kształtach, takich jak kołyska i krawędź;
• Łuki były w dużej mierze odpowiedzialne za artystyczną formę rzymskich dzieł;
• Szerokie ściany z wąskimi otworami przypominającymi okna;
• Symetria i proporcje matematyczne;
• Przestrzenie z dużymi otworami;
• Dzieła inspirowane praktycznym i wojowniczym duchem Rzymian;

Okresy architektury rzymskiej

Architektura rzymska obejmuje okres od drugiego wieku przed Chrystusem do piątego wieku po Chrystusie. Aby lepiej zrozumieć ten styl architektoniczny, konieczne jest prześledzenie zmian, jakie przeszło Imperium Rzymskie, od jego szczytu do upadku, a każda faza głęboko naznaczyła historię architektury rzymskiej. Sprawdź poniżej bardziej szczegółowo każdy z nichtych historycznych faz:

Pax Romana

Pax Romana to pierwszy okres Imperium Rzymskiego, który oznacza jego rozkwit. W tej fazie, między I a II wiekiem naszej ery, Rzym cieszył się dostatnią i stabilną sytuacją. Ten stan pozwolił na szybki rozwój sztuki i architektury.

W okresie Pax Romana (czyli pokoju rzymskiego) wznoszono świątynie podzielone na dwie kategorie: słupowo-ryglowe (jak u Greków) i sklepione, odzwierciedlające już właściwy styl rzymski.

Jednym z najsłynniejszych dzieł okresu Pax Romana jest Panteon. Zbudowany w latach 118-128 n.e., Panteon był kopułową świątynią kultu bogów zbudowaną z ogromną kopułą (największą aż do epoki renesansu) przebitą okrągłym świetlikiem.

Innym wielkim dziełem tego okresu jest Koloseum, zbudowane w latach 68-79 n.e. Bez wątpienia jest to faza, która obejmuje największe dzieła architektury rzymskiej.

Późne imperium

Późne Cesarstwo było ostatnią erą rzymskiej sztuki i architektury, obejmującą II-V wiek n.e., oznaczającą schyłek Imperium Rzymskiego i przejście do średniowiecza. W tym okresie rzymskiej architektury najbardziej znanym projektem były łaźnie Karakalli. Chociaż łaźnie były powszechne w rzymskich miastach, ta w szczególności charakteryzuje się luksusem i ambicją. Kompleks Karakalliobejmuje centra fitness, baseny, sale lekcyjne, biblioteki i wnętrza bogato zdobione malowidłami ściennymi i rzeźbami z epoki.

Wczesny chrześcijanin

O ile Późne Cesarstwo było ostatnią erą klasycznej sztuki i architektury rzymskiej, był to okres, który zapoczątkował sztukę i architekturę chrześcijańską, począwszy od II wieku naszej ery, znany również jako okres wczesnochrześcijański. To właśnie w tym czasie zbudowano pierwsze chrześcijańskie kościoły i bazyliki, ze szczególnym uwzględnieniem kościoła św. Piotra, najstarszego na świecie. później,W epoce renesansu kościół został odnowiony i stał się znany jako Bazylika Świętego Piotra, obecna siedziba Watykanu.

Innowacje i materiały w architekturze rzymskiej

Jedną z największych spuścizn, jakie przyniosła ludzkości rzymska architektura, było wykorzystanie betonu w budynkach. Rzymianie jako pierwsi opracowali masę, która mogła skutecznie "sklejać" konstrukcje, dzięki czemu architekci mogli być znacznie bardziej kreatywni w swoich projektach.

Zasadniczą różnicą między rzymskim betonem a tym, co robiono do tej pory, jest piasek wulkaniczny. Przed Rzymianami zaprawa składała się tylko z wody, piasku i wapna, to oni udoskonalili recepturę przy użyciu piasku wulkanicznego i potłuczonych płytek. Ta mieszanka okazała się znacznie mocniejsza i bardziej odporna, umożliwiając tworzenie dzieł takich jak kopuła Panteonu, dzieło sztuki.monument o wysokości 43,2 metra, bez ani jednego filaru podtrzymującego.

Beton wynaleziony przez Rzymian pozwolił na innowacje daleko wykraczające poza część konstrukcyjną prac. Zastosowana przez nich masa stworzyła również cenne możliwości estetyczne, takie jak zastosowanie powłok do ozdabiania budynków.

Rzymianie byli również mistrzami sztuki obróbki marmuru, a większość rzymskich budynków wykorzystywała kamień jako surowiec. Nawet w obliczu nowych możliwości architektonicznych Rzymianie nie porzucili stosowania cegieł w budownictwie, wręcz przeciwnie, nadal były one używane, zwłaszcza do rzeźby.

Główne dzieła i konstrukcje architektury rzymskiej

Rzymianie zapisali się w historii architektury budową dróg, akweduktów, świątyń, pałaców, łaźni publicznych, pomników, rzeźb, amfiteatrów, stadionów, sklepień, bazylik, łuków i wielu innych. Na przestrzeni prawie tysiąca lat klasycznej architektury rzymskiej powstało wiele dzieł. Dowiedz się nieco więcej o każdym z nich:

Teatry i amfiteatry

Rzymskie teatry i amfiteatry były wyraźnie inspirowane greckimi wersjami, jednak główną różnicą między tymi dwoma stylami jest półkolisty kształt. Przestrzenie te zostały zbudowane na konstrukcji nośnej ze sklepieniami i filarami. Najbardziej znanym z nich jest Koloseum w Rzymie, zbudowane w latach 70-80 n.e. Koloseum, mogące pomieścić do 80 000 widzów, było wielką sceną.igrzysk i gladiatorów Imperium Rzymskiego.

Świątynie

Świątynie są również cechą charakterystyczną architektury rzymskiej. Rzymianie zazwyczaj budowali prostokątne świątynie, ale inne zostały znalezione w okrągłych i wielokątnych kształtach, takich jak świątynia Wenus w Baalbeck, zbudowana między II a III wiekiem pne. Ale to Panteon, zbudowany w 27 rpne, zyskał największą popularność. Jednak w średniowieczu budynek został przejęty przez Kościół katolicki, który go przejął.Budynek przetrwał praktycznie nietknięty przez wieki, demonstrując trwałość i jakość rzymskiej architektury. Ciekawostka na temat pracy: do dziś kopuła Panteonu jest największą na świecie kopułą z betonu bez podparcia.

Drogi

Rzymianie byli świetni w budowaniu dróg, tak bardzo, że przetrwały one do dnia dzisiejszego. Główną i pierwszą drogą, którą zbudowali, była Droga Appijska w 312 r. p.n.e., łącząca miasta Rzym i Kapua. Drogi były koniecznością dla Imperium Rzymskiego, wykorzystywaną do transportu towarów, ludzi i żołnierzy.

Akwedukty

Akwedukty to konstrukcje zbudowane w celu dostarczania wody do miast. Pod koniec III wieku Rzym posiadał 11 akweduktów i prawie 800 kilometrów sztucznych cieków wodnych. Prace te umożliwiły ludności przejście od rolnictwa na własne potrzeby do bardziej wyszukanych działań, takich jak sztuka, polityka, inżynieria i rzemiosło. System został porzucony dopiero 500 lat później.wraz z pojawieniem się kanalizacji.

Łaźnie rzymskie

Łaźnie były budynkami przeznaczonymi do publicznych kąpieli, co było bardzo powszechne w Cesarstwie Rzymskim. Na miejscu budowano baseny - z ciepłą i zimną wodą, przebieralnie i biblioteki. Zewnętrzna część łaźni była zwykle prosta, atrakcją było wnętrze tych budynków. Bogato zdobione, wnętrze łaźni posiadało kolumny, marmur, posągi i mozaiki.ajbardziej emblematyczną łaźnią Imperium Rzymskiego była łaźnia Karakalli, zbudowana w Rzymie w 216 roku.

Łuki triumfalne

Łuki triumfalne zostały zbudowane jako sposób na uhonorowanie żołnierzy i wywyższenie zwycięstw wojskowych Imperium Rzymskiego. Dziś można odwiedzić pięć łuków w Rzymie, które przetrwały wieki: Triumf Drususa, Triumf Tytusa, Triumf Septymiusza, Triumf Gallienusa i Triumf Konstantyna, ten ostatni zbudowany w 315 r. n.e. jest jednym z najwspanialszych przykładów architektury cesarskiego Rzymu.

Rzymskie domy

Rzymskie domy znane były jako Domus i zachwycały swoją symetrią, ogrodami, fontannami i ścianami bogato zdobionymi freskami i stiukami. Rzymskie domy nie były tak luksusowe jak świątynie, ale były przestronnymi, dużymi i dobrze podzielonymi przestrzeniami. Największym zachowanym przykładem jest Dom Vetti, znajdujący się w mieście Pompeje w południowych Włoszech.

Rzymscy architekci

Większość rzymskich architektów pozostała anonimowa, ponieważ w Cesarstwie Rzymskim zwyczajowo oferowano dedykację dzieła osobie, która je zleciła i za nie zapłaciła, a nie osobie technicznej i artystycznej odpowiedzialnej za budowę.

Jednak kilka nazwisk zdołało się wyróżnić, wśród nich Apollodorus z Damaszku, ulubiony architekt cesarza Trajana, władcy Imperium Rzymskiego w latach 98-117 n.e.

Damaszek był znany ze swoich umiejętności budowania mostów i projektowania słynnych dzieł, takich jak Forum Trajana i łaźnie rzymskie.

Jednak to rzymski architekt Witruwiusz zyskał największą popularność. Choć niewiele wiadomo o jego dziełach, oprócz bazyliki, którą zbudował w Fano, Witruwiusz pozostawił swój wkład w architekturę udokumentowany w książce " De Architectura", dziesięciotomowe studium architektury napisane w latach 27-16 p.n.e., które pozostało nienaruszone przez wieki.

Rzymska architektura jak żadna inna potrafiła łączyć nowe techniki i materiały w styl, który doskonale rozumieli. To właśnie poprzez architekturę Rzym pokazał starożytnemu światu całą swoją potęgę, siłę i wyższość. Nawet po upadku Cesarstwa Rzymskiego spuścizna architektoniczna nie została utracona, a sposób, w jaki używali betonu, cegieł i łuków, nadal wpływa na architekturę zachodnią aż do dnia dzisiejszego.dzisiaj.